De vreemde aard van je neurologische reactie op succes en de negatieve gevolgen ervan

The Strange Nature of Your Neurologic Response to Success, and Its Negative Consequences
Onze onderbewuste neurologische reacties op succes hebben enkele problematische aspecten. Wanneer je iets belangrijks bereikt, wordt er dopamine vrijgegeven als beloning in bepaalde gebieden in je hersenen. Echter, voor dezelfde prestatie die keer op keer wordt herhaald, neemt die beloning meestal af.

Dankzij dit mechanisme, als je opnieuw die succesgevoel wilt ervaren, moet je of meer van dezelfde activiteiten doen, of nieuwe successen behalen met iets anders. Deze fundamentele onderbewuste programmering dreef ons in het verleden aan om meer te jagen en te verzamelen en voortdurend nieuwe ontdekkingen te doen. Als we meer voorraden hadden en meer ontdekten, vergrootten we steeds onze overlevingskansen.

It is programmed in our brain to desire more.

Dit oeroude neurologische programma is nog steeds de drijvende kracht achter menselijke vooruitgang. We stellen onze doelen steeds hoger, omdat we minder belonende neurochemische stoffen ontvangen als we blijven steken op het niveau dat we eens bereikten. We hebben een natuurlijke neiging om steeds meer te willen en toch nooit volledig tevreden te zijn. Sommigen zien dit als een negatieve menselijke eigenschap, maar het is primair een briljant standaardprogramma van ons zenuwstelsel dat ons in het verleden hielp om succesvoller te overleven. Als je dit mechanisme beter begrijpt en de dwangmatige negatieve uitingen ervan kunt afleren, dan kun je het gebruiken als een ultiem motivatie-instrument voor jezelf.

Hoe te veel succes en geluk uiteindelijk kunnen leiden tot ongelukkig zijn

Een ander problematisch aspect van onze succesgerelateerde beloningsmechanismen is dat ze een sterke invloed hebben op ons bewuste denken. Het ervaren van te veel geluk leidt tot een hoge afgifte van dopamine in onze hersenen.

dopamine in the brain

Het kan je overdreven goed en zelfverzekerd laten voelen, waardoor je potentiële bedreigingen en uitdagingen onderschat. In de natuur kan het onderschatten van gevaar levensbedreigend zijn, dus ons onderbewuste brein heeft een ingenieus compensatiemechanisme ontwikkeld. Het brengt je terug naar een voorzichtiger denkwijze wanneer je dopamine niveaus ongewoon hoog blijven voor een lange periode.

Sommige dopamine-receptoren in je hersenen kunnen minder gevoelig worden of zelfs verdwijnen om je weer normaal te laten voelen. Met minder werkende receptoren, zelfs wanneer er hoge hoeveelheden dopamine vrijkomen, voel je de effecten steeds minder. Andere compensatiemechanismen kunnen ook het volume van de vrijgegeven dopamine zelf verminderen.

Helaas, wanneer een ‘overdosis’ dopamine eindelijk stopt, kun je achterblijven met minder dopamine en minder gevoelige receptoren. Zo kun je terugvallen in een behoorlijk ellendige, gedemotiveerde stemming. Dit verschijnsel wordt ook dopamine-depletie genoemd.

Het probleem van het overstijgen van onze natuurlijke beperkingen

In ons oeroude leven was de mate van ons succes beperkt. We konden nauwelijks genoeg verzamelen of jagen om onszelf chronisch te overstimuleren. In het moderne leven is succes echter onbegrensd. Wanneer we veel geld verdienen, beloont ons onderbewustzijn ons ook met enorme stoten dopamine in de beloningskanalen van onze hersenen.

Too much money can overstimulate our brain's reward system

Sommige succesvolle zakenmensen kunnen op één dag zoveel geld verdienen dat dit voor hun onderbewuste zoogdierenbrein gelijkstaat aan het vinden van genoeg voedsel voor honderd jaar. Als hun bedrijf exponentieel groeit, kan hun succes dagelijks toenemen. Hun brein kan daardoor stelselmatig grote hoeveelheden dopamine vrijlaten.

Sommige leiders en bedrijfseigenaren kunnen de prestaties van hun werknemers ervaren als hun eigen persoonlijke successen, wat kan leiden tot nog meer dopamineafgifte. Als dit te ver gaat, kunnen compensatiemechanismen geactiveerd worden om hun dopaminesysteem in balans te brengen. Door minder dopamine en minder gevoelige receptoren zullen ze nog meer succes nodig hebben om de ontstane negatieve gevoelens te compenseren.

Het rocksterrensyndroom

rock star sydrome

Het zogenaamde rockstarsyndroom werkt volgens een vergelijkbaar mechanisme. Dit kan voorkomen wanneer iemand extreem succesvol en een belangrijk persoon wordt. Omdat ze voortdurend omringd zijn door duizenden fans die hen bewonderen en liefhebben, kunnen ze naast hoge niveaus van dopamine ook verhoogde niveaus van oxytocine ervaren, vaak aangeduid als het ‘liefdes- en bindingshormoon’.

Tijdens euforische liveoptredens, waarbij muziek en dans intense zintuiglijke ervaringen teweegbrengen, kunnen hun beloningsroutes ook volledig overspoeld raken met hoge niveaus van endorfines.

De abnormaal hoge niveaus van al deze ‘gelukshormonen’ kunnen leiden tot zeer gestresste of diep depressieve toestanden na de euforische tijden, wanneer hun zenuwstelsel begint te compenseren voor de overstimulatie.

Te veel geluk en vreugde in welke vorm dan ook kunnen het dopaminesysteem van je hersenen overstimuleren

Alles wat een zeer hoog niveau van opwinding, vreugde of plezier veroorzaakt, kan het beloningssysteem van je hersenen overstimuleren. Zelfs als je geen rockster bent, maar wel deelneemt aan meerdaagse festivals of dansfeesten, kun je aan het einde een sombere stemming ervaren.

Aan de andere kant van het podium staan is duidelijk minder intens dan de superster zijn, en je treedt niet het hele jaar door non-stop op. Daarom is het onwaarschijnlijk dat je chronisch gestrest of depressief wordt. Je hebt echter mogelijk een paar dagen nodig om te herstellen na meerdere dagen achter elkaar overmatig opgewonden te zijn geweest.

The Reason Why Dopamine Depletion May Lead from Stress and Depression to Drug Addiction

Helaas beginnen veel mensen alcohol en drugs te gebruiken om zich beter te voelen omdat ze niet begrijpen wat er gebeurt wanneer ze de beloningsmechanismen van hun hersenen overstimuleren.

Alcohol Addiction May Occur When People Try to Compensate Dopamine Deplation

Alcohol is een stof die de afgifte van dopamine in de hersenen activeert, terwijl het ook ontspanning induceert. Daarom biedt het verlichting van stress en depressieve gemoedstoestanden. Het grote probleem is echter dat alcohol mensen meer ontspannen maakt dan normaal, waardoor het hetzelfde compensatiemechanisme kan activeren dat ook door te veel succes en opwinding wordt getriggerd. Dit kan een vicieuze cirkel creëren, waarbij mensen het compensatiemechanisme van hun zenuwstelsel bestrijden met een stof die het compensatiemechanisme zelf activeert.

Hoe je de negatieve effecten van succes kunt voorkomen

Je kunt zien dat niet alle zeer succesvolle mensen in depressie en drugsverslaving belanden. Maar als je hen vraagt, geven de meesten toe dat ze te maken hebben gehad met sterk wisselende stemmingen en productiviteit.

Het geheim van zeer succesvolle en mentaal gezonde mensen is dat, wanneer ze intelligent en bewust genoeg zijn, ze leren om zichzelf en hun succes niet te serieus te nemen. Dit bewustzijn kan hun onderbewuste reacties op hun eigen succes tot normale niveaus terugbrengen.

Het goede nieuws is dat wanneer neurologische reacties normaliseren, compensatiemechanismen omgekeerd kunnen worden. Zelfs de neurochemische receptoren in onze hersenen, die verwijderd worden als reactie op overstimulatie, kunnen teruggroeien. Ons zenuwstelsel is door evolutie ingenieus ontworpen om zichzelf te kunnen herstellen.

Een duurzamere vorm van geluk

Naast het leren om de overmatige afgifte van dopamine in je hersenen bewust te beheersen, kun je ook activiteiten ondernemen die een ander neurochemisch stofje in je hersenen vrijmaken, wat je op een heel andere manier gelukkig kan maken.

Christian Lüscher, professor aan de Universiteit van Genève, heeft bewijs gevonden dat suggereert dat serotonine werkt als een rem op de opwinding die door dopamine wordt veroorzaakt. Serotonine is een neurochemische stof die de opwinding veroorzaakt door dopamine kan omzetten in tevredenheid en vreugde, wat een veel duurzamere vorm van geluk is. Het wordt door je hersenen vrijgegeven tijdens activiteiten die vreugde en tevredenheid bieden zonder dat je ergens succes in hoeft te behalen.

De reden waarom serotonine bijdraagt aan een duurzamere vorm van geluk is dat het moeilijker is om er een overdosis van te krijgen wanneer het natuurlijk geïnduceerd wordt. Hoewel je vaak ziet hoe te veel succes een tol eist van iemands mentale welzijn, vind je zelden iemand die uitgeput raakt of depressief wordt door te veel tevredenheid.

Als je mensen kent die baat kunnen hebben bij het lezen van dit artikel, stuur het dan naar hen door via een van de volgende deelknoppen.
Als je meer wilt weten over hoe dopamine, serotonine en andere neurochemische stoffen je stemming, motivatie en algemene geluk beïnvloeden, lees dan onze aankomende nieuwe artikelen en volg ons op sociale media.
Door je te abonneren op onze nieuwsbrief kun je updates ontvangen over interessante onderwerpen op het gebied van neurowetenschap en gratis toegang krijgen tot premium inhoud in de toekomst.

Share This Post

Stay in Touch

Receive updates about interesting topics on neuroscience and gain free access to our upcoming premium contents.

Subscribe to our newsletter

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.