
Wanneer er iets opmerkelijks gebeurt met je lichaam, richt je onderbewustzijn zich voornamelijk daarop. Echter, wanneer er niets speciaals gebeurt met je lichaam, kan je onderbewustzijn bijna al zijn aandacht richten op je gedachten. Of je stress of ontspanning ervaart, wordt dan grotendeels bepaald door waar je aan denkt. Je hebt geen aparte zenuwstelsels voor je lichaam en je geest, dus degene die meer aandacht van je brein krijgt, bepaalt hoe je je voelt op elk moment.
Veranderingen in je ademhaling kunnen het gevoel van spanning of ontspanning opwekken
Ademhalen is uiteraard een van de belangrijkste fysiologische processen. Op elk moment dat je iets doet wat je ademhaling beïnvloedt, zal je onderbewuste brein hier steeds meer op reageren, terwijl het minder aandacht gaat besteden aan je bewuste gedachten. Daardoor zal wat er met je ademhaling gebeurt, steeds meer gaan bepalen of je je gestrest of ontspannen voelt. Bijvoorbeeld, als je ademhaling voor een lange tijd onderbroken wordt, zul je op een gegeven moment stress ervaren, zelfs als je ontspannende gedachten had.

Aan de andere kant, wanneer je na een lange onderbreking weer begint te ademen, voel je altijd een diepe verlichting, zelfs als je daarvoor stressvolle gedachten had.
Over het algemeen, wanneer je inademt en je adem vasthoudt, neemt je hartslag toe en voel je toenemende spanning. Tijdens langzaam uitademen neemt je hartslag af en voel je je ontspannen doordat je het opgebouwde koolstofdioxide uit je longen verwijdert. Wanneer je langzaam uitademt, worden twee neurotransmitters, acetylcholine en GABA, vrijgegeven in je zenuwstelsel, wat neurologische processen opwekt die je een ontspannen gevoel geven. Ze verlagen je hartslag en verhogen de afzondering van het stresshormoon cortisol uit je bloed. Hoe langer je je uitademing verlengt, hoe sterker de ontspannende effecten kunnen zijn. Daarom kunnen ademhalingsoefeningen die langdurige uitademing bevatten zeer krachtig zijn voor het direct induceren van ontspanning en het verlichten van stress.
Door het aanspannen en ontspannen van je spieren kun je je mentale druk ook verlichten
Spanning en ontspanning in je spieren werken op een vergelijkbare manier. Wanneer je je spieren aanspant, voel je spanning, en wanneer je je spieren ontspant, voel je een zekere mate van ontspanning, ongeacht je gedachten. Je kunt je fysieke spieren gemakkelijk onder controle houden door bewust na te denken, maar je ‘mentale spieren’ zijn niet zo gemakkelijk te beheersen. Als je mentaal gestrest bent, kun je niet zomaar direct ontspannen. Daarom is het een zegen dat je altijd bewust wat ontspanning in jezelf kunt opwekken door middel van ademhaling of fysieke oefeningen. Het werkt nog beter wanneer je je aandacht verlegt van je stressvolle gedachten naar de fysieke sensatie van wat je doet. Door bewuste fysieke activiteiten uit te voeren, waarbij je je spieren herhaaldelijk rekt en ontspant, kun je ook direct veel van je mentale druk verlichten.

Fysieke oefeningen kunnen een gezonde neurochemische balans herstellen
Tijdens het sporten kun je ook aandacht besteden aan hoe neurochemicaliën zoals dopamine, serotonine en endorfines vrijkomen in je zenuwstelsel. Dopamine zorgt dat je je energiek, gemotiveerd en algemeen blij voelt. Serotonine geeft een gevoel van kalmte en tevredenheid. Endorfines kunnen je een licht en enigszins euforisch gevoel geven. Bij rek- en ademhalingsoefeningen kan je brein zelfs het hormoon oxytocine afgeven, dat een gevoel van liefdevolle verbondenheid met je omgeving bevordert. Zo kun je, door de connectie tussen je lichaam en brein te benutten, bewust je neurochemische balans aanpassen, zelfs wanneer je dit niet rechtstreeks via je gedachten kunt sturen. Door dit regelmatig te oefenen, kun je steeds beter je stemming, emoties, cognitieve vaardigheden en zelfs je verschillende bewustzijnstoestanden beïnvloeden.

Indiase yogi’s en boeddhistische monniken ontdekten duizenden jaren geleden al hoe de kracht van het lichaam de geest kan beheersen. Ze leerden dit door bewuste observatie van gevoelens en emoties. Meditatie is voornamelijk gebaseerd op bewust ademhalen en het letten op verschillende sensaties in het lichaam, gebruikmakend hiervan als een middel om de geest te beheersen. Yoga is gebaseerd op ademhalingsoefeningen en fysieke oefeningen. Beide activiteiten zijn zeer effectief voor het verbeteren van je mentale en fysieke gezondheid.