Je onderbewuste brein neemt uiteindelijk al je beslissingen door een competitie tussen emoties, maar je bewustzijn speelt hierbij een invloedrijke rol
Als je jezelf zorgvuldig observeert, zul je ontdekken dat al je beslissingen, zelfs als je jezelf als een zeer rationeel persoon beschouwt, voortkomen uit een competitie tussen emoties. Uiteindelijk bepaalt de sterkste emotie of je het ene of het andere doet. Tijdens dit proces kan je bewuste denken echter bepaalde emoties versterken of onderdrukken, wat een sterke invloed kan hebben op welke emotie uiteindelijk als winnaar uit de bus komt. Om dit mechanisme beter te begrijpen, denk eerst na over hoe dieren hun beslissingen nemen en hoe dit proces is veranderd naarmate we ons hebben ontwikkeld van dieren tot mensen.
Hoe nemen dieren hun beslissingen zonder bewust nadenken?
Stel je een kat voor die niet beschikt over het hogere niveau van bewuste gedachten zoals mensen dat hebben. De kat neemt al zijn beslissingen op basis van gevoelens. Als nieuwsgierig dier voelt hij bij het zien van iets interessants automatisch de drang om ernaartoe te gaan en het te verkennen. Maar als dat interessante object zich in een open gebied met mensen bevindt, voelt de kat ook angst om erheen te gaan. Deze twee emoties staan dan tegenover elkaar, en de kat zal aarzelen. Afhankelijk van welke emotie uiteindelijk de overhand krijgt, besluit de kat wel of niet te gaan. Dit is een briljante oplossing van de natuur om dieren zonder bewuste gedachten toch in staat te stellen om beslissingen te nemen.
De menselijke besluitvorming is simpelweg een bijgewerkte versie van hetzelfde mechanisme, waarbij je bewuste gedachten sommige van je concurrerende emoties kunnen versterken of onderdrukken
Mensen nemen beslissingen op een fundamenteel vergelijkbare manier. Stel je voor dat je net thuis bent gekomen en twijfelt tussen joggen of op de bank blijven zitten. Je emotionele brein kan je een drang geven om te gaan, omdat je fit en gezond wilt blijven. Tegelijkertijd kan het ook enige angst opwekken, doordat je vreest dat niet gaan negatieve gevolgen heeft voor je gezondheid en uiterlijk.
Beide gevoelens komen voort uit de standaardprogrammering van je brein. Deze programmering zorgt ervoor dat je je bezorgd voelt over alles wat je overlevingskansen verkleint en stimuleert je om activiteiten te ondernemen die ze vergroten. Tegelijkertijd is je onderbewuste brein geprogrammeerd om comfort en ontspanning te zoeken om energie te besparen. Daarom kun je ook een afkeer voelen tegen joggen en juist verlangen naar ontspanning op de bank.
Al deze emoties zullen in jou met elkaar concurreren, maar in tegenstelling tot de kat zal je bewuste brein beginnen met analyseren en voorspellen wat er gebeurt als je gaat of blijft. Waarschijnlijk ga je nadenken over de gevolgen van elk mogelijk scenario. Je emotionele brein zal reageren op al die gedachten door sommige emoties te versterken of te verzwakken, totdat één gevoel de overhand krijgt en je besluit of je gaat sporten of op de bank blijft.
Op dezelfde manier, als je overweegt iets te kopen, zal je onderbewuste emotionele brein verschillende emoties bij je oproepen. Je kunt een sterk verlangen voelen om een bepaald item te kopen, maar ook angst hebben dat het een slechte beslissing kan zijn. Vervolgens zal je bewuste brein beginnen met logische analyses en zich voorstellen hoe je toekomst eruit zou zien na het wel of niet kopen ervan. Sommige van je concurrerende emoties zullen toenemen, terwijl andere zullen afnemen, en de sterkste emotie zal uiteindelijk beslissen of je de aankoop doet of niet. Als geen van hen de overhand krijgt, zul je waarschijnlijk de beslissing uitstellen.
Zelfs zeer logische beslissingen vinden plaats pas op het moment dat je emotionele brein je voldoende gevoel van vertrouwen geeft
Zelfs wanneer je denkt een zeer logische beslissing te nemen, gebeurt dit pas wanneer je emotionele brein reageert op de redenering van je logische brein door je een voldoende gevoel van vertrouwen te geven. Dat gevoel, en niet de logische redenering zelf, leidt tot je uiteindelijke beslissing.
Daarom, zelfs als je geweldige logische argumenten bedenkt om in iets te investeren, zul je het niet doen als je er niet in slaagt je emotionele onderbewuste brein te overtuigen om je logica te vertrouwen. Aan de andere kant neem je waarschijnlijk vaak beslissingen zonder enige logische overweging, simpelweg omdat je een bepaald resultaat vertrouwt op basis van je eerdere ervaringen. Dit wordt ook wel intuïtieve besluitvorming genoemd, wat ook absoluut correct en betrouwbaar kan zijn als je voldoende ervaring hebt met wat je gaat doen.
Waarom is het juist goed dat je beslissingen niet door je bewuste logische brein worden genomen?
Als je er verder over nadenkt, zul je je realiseren dat het eigenlijk heel goed is dat je logische brein niet de leiding heeft over je beslissingen. In veel situaties in het leven zijn er namelijk talloze onbekende factoren en onzekerheden. In zulke gevallen zou je logische brein vastlopen in het besluitvormingsproces, omdat het geen duidelijke, 100% zekere voorspellingen kan maken. Gelukkig kan je onderbewuste deze leemtes overbruggen door je gevoelens van vertrouwen, hoop of acceptatie te geven. Deze cruciale rol van emoties in de besluitvorming verklaart ook waarom wetenschappelijk onderzoek toont dat veel mensen met beschadigde emotionele hersengebieden moeite hebben met het nemen van beslissingen.
Wees bewust van de innerlijke competitie tussen je emoties, en je zult veel gemakkelijker de juiste beslissingen nemen
Door de voortdurende strijd tussen emoties in je brein te observeren en te leren hoe je deze bewust kunt beïnvloeden, kun je veel meer controle krijgen over je beslissingen. Zo kun je jezelf bijvoorbeeld gemakkelijker overtuigen om te gaan sporten in plaats van op de bank te blijven zitten. Je kunt je gedachten bewust sturen in een richting die positieve gevoelens oproept over sporten en gedachten vermijden die het blijven zitten zouden stimuleren. Je kunt bijvoorbeeld visualiseren hoe je je sportschoenen aantrekt, de deur uitstapt en met een absoluut plezierige mindset begint te hardlopen.
Stel je voor dat je een zachte wind tegen je gezicht voelt en frisse lucht je longen vult. Je voelt je licht, en de fysieke inspanning van de beweging activeert je lichaam. Je hele zenuwstelsel krijgt een energieboost. Je bloed en andere lichaamsvloeistoffen worden intensief door je weefsels gepompt, als een innerlijke douche die je cellen en organen reinigt en verfrist.
Tijdens deze visualisatie-oefening moet je bewust gedachten vermijden die de neiging versterken om op de bank te gaan zitten. Je kunt jezelf er ook aan herinneren dat je je altijd goed voelt en nooit spijt hebt van sporten achteraf, maar vaak wel van het overslaan ervan.
Aan de andere kant, als je echt moe bent, kan je ook heel bewust besluiten om niet te gaan hardlopen en zonder enig schuldgevoel genieten van het uitrusten op de bank.
Op dezelfde manier, als je een sterke drang voelt om iets te kopen waarvan je waarschijnlijk spijt krijgt in de toekomst, kan het bewust omgaan met je tegenstrijdige emoties je helpen de verleiding te weerstaan. Neem even de tijd om jezelf in de toekomst voor te stellen met spijt over de aankoop, en stel je ook voor dat je je volledig gelukkig en tevreden voelt zonder dat item te bezitten.
Het bewust beïnvloeden van je innerlijke competitie van emoties is een van de beste manieren om je besluitvaardigheid te verbeteren
In feite bestaan de meeste van onze denkprocessen uit cycli van analyseren, voorspellen en keuzes maken. Daarom is het leren maken van betere keuzes door bewust je emoties te observeren en te beïnvloeden een van de krachtigste vormen van zelfontwikkeling. De keuzes die je maakt in je leven zijn de belangrijkste bepalende factor voor wat er in de toekomst met je zal gebeuren. Om die reden is het, als je meer bewust de regie over je toekomst wilt nemen, essentieel om eerst bewuster de regie te nemen over je eigen keuzes.