De nadelen van je intelligentie en hoe je deze kunt overkomen

The Drawbacks of Your Intelligence, and How to Fix Them
Als je de evolutionaire oorsprong van je mechanismen voor stress en geluk bestudeert, ga je zien hoe mensen meer en meer innerlijke conflicten hebben ontwikkeld naarmate ze steeds meer intelligentie hebben ontwikkeld. Als je beter begrijpt waarom en hoe deze conflicten zijn ontstaan, kun je deze leren bij jezelf op te lossen.

Intelligentie en algemeen geluk hebben een vreemde, ogenschijnlijk omgekeerde relatie. Dieren, net zoals mensen, zijn niet constant gelukkig. Ze zijn continu op zoek naar kansen om hun overlevingsbehoeften te vervullen. Als ze daarin slagen, worden ze beloond met aangename gevoelens door hun hersenen, maar als ze falen, kunnen ze snel gestrest raken, net zoals mensen dat doen. Wanneer er potentiële bedreigingen opduiken, worden ze eveneens gestrest. Echter, in tegenstelling tot mensen leven zij onbewust in het huidige moment. Als ze niet in een ongemakkelijke situatie zijn en geen dreigingen om zich heen zien, dan verdwijnt hun stress snel.

Het onvermogen om ver voorbij het huidige moment te denken is de reden waarom we niet veel chronisch gestreste of depressieve dieren zien. Als ze in een uitdagende omgeving leven waarin ze dagelijks voor hun overleving moeten vechten, kunnen ze zelfs een emotioneler leven leiden dan mensen. Echter, tussen twee stressvolle gebeurtenissen in, ervaren ze geen aanvullende stress die getriggerd wordt door zaken die voortkomen uit hun eigen gedachten.

Het ontstaan van een intelligentie die de begrenzingen van het heden overstijgt

Mensen hebben een nieuw, bewust, logisch en uiterst intelligent hersengebied ontwikkeld. Dit gebied analyseert voortdurend onze omgeving, vergelijkt onze huidige situatie met onze herinneringen, en creëert op basis daarvan onophoudelijk simulaties van verschillende toekomstscenario’s. Dit heeft ons een aanzienlijk evolutionair voordeel gebracht. We kunnen voorspellen welke combinaties van acties in de toekomst succes zullen opleveren en welke waarschijnlijk zullen falen, zonder alles daadwerkelijk uit te hoeven proberen.

Dit voordeel komt echter met een prijs. Ons onderbewustzijn reageert niet alleen op de huidige gebeurtenissen, maar ook op alles wat we denken over de toekomst of het verleden. Bovendien maakt ons zelfbewustzijn het mogelijk om over onszelf na te denken en voortdurend zelfbeoordelingen te maken.

Dagdromen over een mooie toekomst kan ons belonen met een goede stemming, maar als dat leidt tot verlangens naar onbereikbare dingen, of naar een persoon die we niet zijn, kan dit onze stressreacties dagelijks activeren. Ons bewuste, logische brein kan oneindig veel redenen vinden om zich zorgen te maken over de toekomst, spijt te hebben van het verleden of ontevreden te zijn over onszelf. Deze zelfgemaakte stressfactoren zijn de voornaamste oorzaken van de chronische stress die we vaak omschrijven als de worstelingen van het menselijk bestaan.

Vastzitten in een constante staat van ‘tijdreizen’

In ons moderne dagelijkse werk zijn we nauwelijks in het heden. We analyseren continu het verleden en proberen te voorspellen welke acties ons kunnen helpen de resultaten te bereiken die we willen. Als we slagen, beginnen we meteen weer met analyseren. We worden ook overspoeld met informatie uit de buitenwereld via onze apparaten. Als gevolg van onze empathische vaardigheden reageren we op alles wat er met anderen elders gebeurt min of meer alsof het ons zelf overkomt. We maken ons mogelijk ook zorgen over hoe verre gebeurtenissen in de wereld ons eigen leven kunnen beïnvloeden.

Lijden door onze herinneringen en ons voorstellingsvermogen

Onze aandacht is vrijwel nooit in het heden. Als je kijkt naar Oosterse filosofieën, hebben zij dit al duizenden jaren geleden goed begrepen. Het leven was destijds veel eenvoudiger, maar de menselijke geest leed al onder de nadelen van zijn eigen intelligentie.

Boeddhistische en yogische leringen beschrijven op verschillende manieren dat we nauwelijks in het heden leven. Ze stellen dat de belangrijkste oorzaak van menselijk lijden is dat we spijt hebben van het verleden en ons zorgen maken over de toekomst. Ze adviseren ons onze aandacht naar het heden te brengen. We moeten stoppen met verlangen naar dingen die we niet hebben en ophouden te verlangen om iemand te zijn die we niet zijn. Natuurlijk is dit niet eenvoudig.

Gelukkig is er een andere manier om onze innerlijke conflicten op te lossen door het volgen van het ‘wetenschappelijke pad van verlichting’. Dit houdt in dat we de werking van onze onderbewuste mechanismen beter begrijpen en daardoor veel meer controle over hen krijgen.

Erken de goede bedoelingen van je onderbewuste brein wanneer het besluit je een slecht voel te geven

Stressmechanismen dienen altijd hetzelfde doel. Je onderbewuste zoogdierenbrein geeft je een onaangenaam, gespannen gevoel van urgentie om direct iets te doen: gevaar vermijden, problemen oplossen of een manier vinden om te krijgen wat je verlangt. Hoewel stress heel onaangenaam kan aanvoelen, is de intentie van je onderbewuste erachter altijd goed. Op deze manier probeert het je te helpen door je te stimuleren tot directe actie die leidt tot een positieve oplossing.

Als je vanaf nu elke keer dat je stress ervaart op deze manier over stress gaat nadenken, zul je beseffen dat er in werkelijkheid geen goede of slechte emoties bestaan, alleen emoties die je een goed of slecht gevoel geven. Je onderbewuste brein wil je altijd helpen door je de gevoelens te geven waarvan het ‘denkt’ dat ze jou het beste dienen. Eigenlijk is je onderbewuste een echte held, omdat het altijd met je meeleeft en samen met jou lijdt voor het goede doel. Zodra je dit begrijpt, heb je de eerste en belangrijkste stap gezet op het ‘wetenschappelijke pad van verlichting’ en zelfheling.

Stress was vroeger een uitstekende universele oplossing voor vrijwel al onze problemen

Dieren komen zelden voor echt complexe problemen te staan. Daarom was stress in ons zoogdierverleden een uitstekende universele oplossing. Als we onze problemen niet konden oplossen door directe en gedwongen actie, zorgde stress ervoor dat we ons zo slecht voelden dat we ons terugtrokken. We verlangden alleen naar dingen die zich recht voor onze ogen bevonden, en als we die niet konden verkrijgen, hielp stress ons om los te laten. Zodra we wegliepen of opgaven, verdwenen onze negatieve gevoelens volledig

Je onderbewuste brein heeft nog geen betere oplossing dan stress om te proberen de uitdagingen van het moderne leven te bestrijden

Helaas kunnen de meeste dingen die ons tegenwoordig stress bezorgen niet worden opgelost door onmiddellijke handelingen of simpelweg weg te lopen. Hierdoor bereiken onze stressreacties vaak hun bedoelde doel niet. Omdat ons zoogdierenbrein in zijn standaardprogramma simpelweg geen betere oplossing heeft, kan het ons langdurig onder stress houden zonder dat er een oplossing in zicht komt.

Als gevolg hiervan worden neurochemicaliën die verantwoordelijk zijn voor onze stressreacties bijna dagelijks te vaak en in te grote hoeveelheden vrijgegeven in onze hersenen en ons lichaam. Tegelijkertijd neemt de activiteit van neurochemicaliën die ons in een positieve stemming zouden moeten houden, af. Dit leidt aanvankelijk tot onaangename, gespannen gevoelens, verminderde concentratie en een lagere productiviteit. Op de lange termijn kunnen echter onvermijdelijk ernstigere gevolgen optreden, zoals chronische depressie, burn-out en ingrijpende mislukkingen in het leven, als er geen structurele veranderingen plaatsvinden.

Je kunt de standaardprogrammering van je onderbewuste brein aanpassen, zodat het niet meer met stress reageert wanneer dat niet helpt

Het is duidelijk dat proberen te stoppen met denken aan het verleden en de toekomst geen langetermijnoplossing is voor onze problemen. Toch is er niets fundamenteel mis met verlangen naar dingen die we nog niet kunnen hebben, of met het streven om iemand te worden die we nog niet zijn. Het echte probleem ligt in de standaardprogrammering van ons zoogdierenbrein, dat met stress reageert wanneer dit geen oplossing biedt in onze situatie. Daarom moet deze programmering worden aangepast aan onze moderne manier van leven en onze steeds complexere denkpatronen. Anders zal er nooit een einde komen aan het menselijke lijden.

Om je stressreacties effectief te kunnen aanpassen, moet je begrijpen hoe neuroplasticiteit werkt

Omdat we onze stressreacties niet simpelweg kunnen uitschakelen, geloven veel mensen dat dit onmogelijk is. Inderdaad, je kunt ze niet zomaar standaard uitschakelen, omdat ze letterlijk zijn ingebed in het netwerk van je onderbewuste brein. Gelukkig zijn je hersenverbindingen niet permanent, maar flexibel vastbedraad. Door je gedachten herhaaldelijk naar andere hersenpaden te sturen, kun je de verbindingen in je brein geleidelijk aanpassen.

Door herhaaldelijk te heroverwegen hoe je onderbewuste brein zou moeten reageren op een bepaald type stressprikkel, kun je de ongewenste reacties op die prikkel geleidelijk afleren. Tijdens dit proces creëert je brein nieuwe verbindingen die de oude paden, die eerder tot stress leidden, omzeilen en leiden naar neutrale of zelfs positieve gemoedstoestanden. Als je in het verleden ergens bang voor was en later langzaam hebt geleerd die angst te overwinnen, heb je dit proces intuïtief al doorlopen. Dit fenomeen staat bekend als neuroplasticiteit.

In het geval dat je je bijvoorbeeld te veel zorgen maakt over de toekomst, kun je jezelf eraan herinneren dat de opkomende negatieve gevoelens alleen ontstaan omdat je onderbewuste brein het ingebeelde gevaar in de toekomst niet kan onderscheiden van een werkelijk gevaar in het heden. Het denkt dat je al in gevaar bent en probeert je te dwingen om direct actie te ondernemen om die dreiging te verwijderen, of om je zo hopeloos te laten voelen dat je ervan wegloopt. Omdat je echter geen directe actie kunt ondernemen, noch kunt weglopen van je eigen verbeelding, kan de stress die je onderbewuste probeert te gebruiken om je te redden nooit zijn doel bereiken.

Door neuro-reflectief denken te oefenen, kun je je onderbewuste brein afleren om je onder stress te houden wanneer die stress zijn doel niet kan bereiken

With neuro-reflective thinking you can reprogram your subconscious brain to respond to triggers in a different way

Je kunt een mentale conversatie beginnen met je onderbewuste zoogdierenbrein. Begin met het bedanken voor de goede bedoelingen achter je stressvolle, zorgelijke of sombere gevoelens, maar maak ook duidelijk dat deze reacties in jouw situatie niet helpen. Stel vervolgens voor dat het je juist een gemotiveerd, energiek, positief en creatief gevoel zou moeten geven. Deze gemoedstoestand zou je het meest helpen om zo goed mogelijk te overleven en je uitdagingen in elke situatie aan te pakken.

Waarschijnlijk zul je met deze manier van denken je onderbewuste brein niet meteen overtuigen om je zo positief te laten voelen. Het zal echter zeer waarschijnlijk voorkomen dat je volledig wordt opgeslokt door je lastige gedachten. Door jezelf in de rol van de bewuste waarnemer van dergelijke mentale toestanden te plaatsen, in plaats van slechts het slachtoffer ervan te zijn, zullen je negatieve gedachten afnemen en geleidelijk oplossen.

Wanneer je deze manier van neuro-reflectief denken beoefent, kun je je onderbewuste brein effectief herprogrammeren om af te leren met stress te reageren wanneer dat niet helpt. Tegelijkertijd ontwikkel je een hoger bewustzijn dat buiten je mentale toestanden staat. Je programmeert letterlijk een deel van je hersencellen om onafhankelijke waarnemers van je mentale processen te worden, en deze zullen steeds sterker de reacties van je onderbewuste brein beïnvloeden in de richting die jij zelf bepaalt.

Hoe vaker je deze oefening herhaalt, hoe beter het zal werken. Mentaal veerkrachtige mensen, die zeggen: ‘Ik stress niet, want het helpt toch niet,’ hebben dit bewustzijn intuïtief ontwikkeld en hun hersenen al opnieuw bedraad. Als je eenmaal begrijpt dat de meeste van je stress simpelweg het resultaat is van verouderde neurologische programmering die botst met je intellect, wordt het makkelijker om hetzelfde te doen.

Hoe meer je de aard van je stressmechanismen begrijpt, hoe gemakkelijker je je onderbewuste brein kunt herprogrammeren om op betere manieren te reageren

Als je dieper onderzoekt, zul je ontdekken dat bijna alle problematische gedragspatronen van mensen voortkomen uit hun onderbewuste brein, wanneer de standaard zoogdierenprogrammering niet goed reageert op onze moderne uitdagingen en innerlijke dilemma’s. Gelukkig kun je, door meer te leren over waarom je deze mechanismen hebt en hoe ze precies werken, veel gemakkelijker de vaardigheden ontwikkelen om je brein bewust opnieuw te programmeren en deze te omzeilen.

Als je mensen kent die voordeel kunnen hebben bij het lezen van dit artikel, stuur het dan naar hen door met een van de volgende deelknoppen.

Lees het boek Human Mind als je meer wilt leren over hoe onderbewuste mechanismen je stemming, motivatie en denkprocessen beïnvloeden.
Door je te abonneren op onze nieuwsbrief blijf je op de hoogte van interessante onderwerpen binnen de neurowetenschappen en ontvang je in de toekomst exclusieve content die speciaal is ontwikkeld voor onze abonnees.

Share This Post

Stay in Touch

Receive updates about interesting topics on neuroscience and gain free access to our upcoming premium contents.

Subscribe to our newsletter

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.